Khi dạy môn Khởi nghiệp ở châu Á, tôi có đối thoại thú vị với nhiều sinh viên mà một số người nói với tôi là vì họ không thể tìm được việc làm, họ muốn bắt đầu công ti. Nói cách khác, “công ti khởi nghiệp” là cách khác để kiếm sống.
Tôi bảo họ: “Đó là sai lầm lớn, khởi nghiệp không phải là việc làm, nó là làm doanh nghiệp theo đam mê. Là một doanh nghiệp, bạn đặt vào đó thời gian của bạn, nỗ lực của bạn cũng như tiền bạc của bạn, và nếu bạn phạm sai lầm, bạn sẽ mất mọi thứ. Công ti khởi nghiệp yêu cầu nhiều hơn việc làm vì bạn phải đặt vào nhiều thời gian và nỗ lực và sẵn lòng nhận rủi ro. Nếu bạn không cống hiến mọi thứ cho công ti khởi nghiệp của bạn mà đối xử với nó chỉ như việc làm, bạn sẽ không bao giờ thành công.”
Sinh viên khác hỏi: “Thế chúng em có thể làm được gì nếu chúng em không có việc làm?”
Tôi giải thích: “Các em nên dành mọi thời gian của các em đi tìm việc làm thay vì phát triển công ti khởi nghiệp của các em. Tìm việc làm bản thân nó là “việc làm toàn thời gian”. Các em không nên làm công ti khởi nghiệp “nửa vời” và mất tiền của các em hay của gia đình các em.”
Một sinh viên tranh cãi: “Nhưng thầy bảo chúng em rằng chúng em phải học từ sai lầm.”
Tôi giải thích: “Điều đó là đúng nếu các em sẵn lòng nhận rủi ro. Nếu các em có đam mê về công ti khởi nghiệp và sẵn lòng làm bất kì cái gì các em có thể làm để đạt tới mơ ước, thế thì công ti khởi nghiệp là ý tưởng tốt. Các em có thể thất bại năm hay mười lần nhưng tiếp tục học và làm lại nó thì thầy nghĩ các em nên làm công ti khởi nghiệp. Tuy nhiên, nếu các em không thể tìm được việc làm và công ti khởi nghiệp là cái cớ, thì các em KHÔNG nên làm điều đó. Điều gì xảy ra nếu các em bắt đầu một công ti và vài tháng sau các em có được việc làm? Các em có tiếp tục với công ti khởi nghiệp hay bỏ nó vì việc làm này? Các em không thể làm bất kì cái gì “nửa vời” được. Công ti khởi nghiệp không phải là cái gì đó các em làm khi các em không có cái gì khác để làm. Nó là cam kết để đạt tới mơ ước của các em.”
Sinh viên khác tranh cãi: “Nhưng thầy dạy chúng em là nếu ý tưởng không có tác dụng, đổi nó thành cái gì đó khác. Nhà doanh nghiệp phải linh động và luôn cố gắng cho tới khi họ tìm ra cái gì đó có tác dụng.”
Tôi giải thích: “Điều đó là đúng. Nếu các em có ý tưởng, nhưng nếu không có khách hàng, thì các em phải đổi sang cái gì đó khác chứ. Trong kinh doanh công ti khởi nghiệp, thất bại là chuyện thường, và chừng nào các em còn có thể học được từ sai lầm và tiếp tục bắt đầu lại với ý tưởng khác, điều đó phân biệt các em là “nhà doanh nghiệp thực,” KHÔNG phải là người “muốn là nhà doanh nghiệp.” Cùng điều này cũng xảy ra khi các em đi tìm việc làm. Các em phải dành nhiều thời gian hơn để nhận diện công ti cần gì và các em có gì, và nếu có kẽ hở, các em sẽ cần lấp đầy nó. Chừng nào các em có hầu hết các kĩ năng mà công ti cần, các em sẽ làm tốt. Có nhiều rủi ro trong công ti khởi nghiệp, và nếu các em cần cái gì đó ổn định hơn, an ninh hơn, nhất quán hơn, thì thầy nghĩ các em nên hội tụ vào việc tìm việc làm cho một công ti. Đừng nhận rủi ro và hối tiếc về sau. Hoặc các em làm công ti khởi nghiệp hoặc tìm ra việc làm; các em không thể làm bất kì cái gì “nửa vời” được. Đó là dấu hiệu của thảm hoạ.
—English version—
Finding a Job or Starting a company?
When teaching Entrepreneurship in Asia, I have an interesting conversation with many students where some told me that because they cannot find a job, they would like to start a company. In another word, “startup” is another way of making a living.
I told them: “That is a big mistake, Entrepreneurship is not a job, it is a passionate business. As a business, you put in your time, your efforts as well as your money, and if you make a mistake, you will lose everything. Startup requires more than a job because you have to put a lot of time and efforts and willing to take risks. If you are not dedicate everything to your startup but treat it only like just a job, you will never succeed.”
Another student asked: “Then what could we do if we do not have a job?”
I explained: “You should spend all your time to find a job rather develop your startup. Looking for a job is a “full-time job” itself. You should not do startup “half-way” and lose money or your family’s money.”
A student argued: “But you told us that we must learn from the mistake.”
I explained: “It is correct if you are willing to take the risk. If you have a passion for startup and willing to do whatever you can to achieve the dream, then startup is a good idea. You may fail five times or ten times but continue to learn and do it again then I think you should do a startup. However, if you cannot find a job and startup is the excuse, then you should NOT do that. What happens if you start a company and a few months later you get a job offer? Would you continue with the startup or abandon it for the job? You cannot do anything “half-way.” The startup is not something you do when you do not have anything else to do. It is a commitment to achieve your dream.”
Another student argued: “But you teach us that if the idea does not work, change into something else. Entrepreneurs should be flexible and keep trying until they find something that works.”
I explained: “It is correct. If you have the idea, but if there is no customer, then you must change into something else. In a startup business, failure is a common thing, and as long as you can learn from the mistake and continue to start again with another idea, it distinguishes you as a “true entrepreneur, ” NOT a “want to be an entrepreneur.” The same thing also happens when you are looking for a job. You should spend more time to identify what the company needs and what you have, and if there is a gap, you will need to fill it. As long as you have most of the skills that company needs, you will do well. There are many risks in a startup, and if you need something more stable, more secure, more consistent, then I think you should focus on finding a job working for a company. Do not take risks and regret later. Either you do a startup or finding a job; you cannot do anything “halfway.” That is a sign of a disaster.