Sau khi đăng bài về “Khuyến khích và Mong đợi”, tôi nhận được nhiều email từ các học sinh. Một số người đồng ý và một số người không đồng ý với tôi về bố mẹ và con cái cần có “đối thoại mở” để thảo luận về tuỳ chọn nghề nghiệp. Một học sinh viết: “Với thầy thì dễ viết rằng bố mẹ sẽ lắng nghe con họ. Sự kiện là bố mẹ em nghĩ họ biết thạo hơn em. Họ muốn em vào đại học hàng đầu và học Khoa học máy tính vì em có thể làm ra nhiều tiền sau khi tốt nghiệp. Với họ vào đại học hàng đầu với bằng Khoa học máy tính giống như đoạt cúp bóng đá thế giới ….”
Tôi viết lại cho em đó: “Bố mẹ em yêu em và họ tin rằng vào đại học hàng đầu và học Khoa học máy tính là đảm bảo cho tương lai của em. Vấn đề là họ không biết mối quan tâm và năng lực của em. Không biết năng lực của em, yêu cầu em vào đại học hàng đầu có thể là thảm hoạ. Không dễ được chấp nhận vào đại học hàng đầu nhưng cho dù em vào được, nó yêu cầu nhiều nỗ lực để học tốt trong lĩnh vực mà em có thể không quan tâm tới.”
“Lí do bố mẹ em nghĩ trường hàng đầu là quan trọng là vì xã hội của em đánh giá cao bằng cấp từ các trường hàng đầu. Có thể là khi bố mẹ em vào tuổi em, đã chỉ có vài người có thể vào đại học hàng đầu cho nên với họ đó là một yếu tố quan trọng. Có thể bố mẹ em chú ý tới điều người khác nghĩ về con cái họ cho nên có em vào đại học hàng đầu và học lĩnh vực tốt nhất như Y học hay Kĩ nghệ đã trở thành niềm tự hào của họ. Kiểu lẫn lộn này cũng làm cho em lâm vào xung đột. Đó là lí do tại sao có “đối thoại mở” là cách tốt nhất cho cả hai phía hiểu vấn đề và biết lẫn nhau tốt hơn.”
“Để có “đối thoại mở”, em cần duy trì bình tĩnh và lắng nghe quan điểm của họ trước. Cho họ cơ hội giải thích mối quan tâm và mong đợi của họ rằng họ muốn điều tốt nhất cho em. Hoặc em hiểu lầm ý định của họ, hoặc họ không biết em cảm thấy thế nào. Bất kì trường hợp nào, chừng nào em chưa nghe quan điểm của họ, em sẽ không bao giờ biết. Em có thể hỏi các câu hỏi để làm sáng tỏ quan điểm của họ để cho em hiểu họ rõ hơn. Nếu em không thích điều họ nói, vẫn giữ bình tĩnh để tránh bất kì luận cứ nào kiểu như nói “Bố mẹ làm con phải làm điều này …” hay “Con không thích điều này …” Thay vì thế, em nói “Con hiểu điều bố mẹ muốn và đánh giá cao rằng bố mẹ chăm nom cho con. Con biết bố mẹ muốn điều tốt nhất cho con… nhưng.” Thế rồi giải thích quan điểm của em theo cách bình tĩnh. Đối thoại mở KHÔNG CHỈ là về giải thích quan điểm của em MÀ CÒN chỉ cho họ em đánh giá cao họ thế nào nữa. Điều đó sẽ không lan truyền vấn đề nào về sau.”
“Em cần nói rõ ràng cho bố mẹ em về mối quan tâm của em và cố hết sức không để căng thẳng hay xúc động khác nổi lên trong em. Bố mẹ em sẽ ủng hộ em nếu họ hiểu quan điểm của em, nhưng họ sẽ không hiểu nếu em cãi lại họ. Trong thảo luận mở đầu tiên, không phải mọi người sẽ rõ ràng, đặc biệt nếu cái gì đó vẫn làm họ bận tâm. Em cần để cho họ biết rằng đối thoại này KHÔNG LÀ CHUNG CUỘC vì cả hai bên đều cần nhiều thời gian hơn để đánh giá các tuỳ chọn. Đối thoại mở nên tiếp tục MỞ khi cả hai bên học lắng nghe và KHÔNG đi vào quyết định. Nó có thể không thoải mái lúc bắt đầu nhưng nó phải rõ ràng về quan điểm của nhau. Nếu một bên giữ im lặng, vấn đề có thể tiếp tục dựng lên bên trong và lẩy cò cho giận dữ về sau.”
“Có thể phải có vài lần thảo luận mở để hiểu các cảnh quan khác nhưng em cần hiểu rằng bố mẹ em muốn điều tốt nhất cho em. Vì họ có thể đi theo truyền thống rằng “Bố mẹ luôn đúng” mà có thể không đúng trong thời hiện đại này, em vẫn cần hiểu rằng bất kì điều gì họ làm, nó đều dựa trên tình yêu của họ và việc chăm sóc cho em và em phải đánh giá cao điều đó.”
—English version—
Open conversation with Parents
After posting the article about “Encouragement and Expectation”, I received several emails from students. Some agreed and some disagreed with me about parents and children need to have “open conversation” to discuss career options. A student wrote: “It is easy for you to write that parents would listen to their children. The fact is my parents think they know better than me. They want me to go to the top university and study Computer Science because I can make a lot of money after graduation. To them getting to a top university with a Computer Science degree is like winning the World cup….”
I wrote back to him: “Your parents love you and they believe that getting into a top school and study Computer Science is guaranteed for your future. The problem is they do not know your interest and abilities. Without knowing your abilities, asking you to go to a top school could be a disaster. It is not easy to get accepted to a top university but even if you get in, it requires a lot of efforts to do well in the field that you may not interest in.”
“The reason your parents think the top school is important because of your society values degrees from top schools. It is possible that when your parents were at your age, there were only a few people who could go to top universities so to them it is an important factor. Maybe your parents pay attention to what others think about their children so having you go to a top school and study the best fields such as Medicine or Engineering has become their pride. This type of confusion also gets you into a conflict. That is why having an “open conversation” is still the best way for both sides to understand the issues and knowing each other better.”
“To have an “open conversation”, you need to stay calm and listen to their view first. Give them a chance to explain their interest and expectations knowing that they want the best for you. Either you misinterpreting their intention, or they do not know how you feel. Whatever the case, unless you hear their view, you will never know. You may ask questions to clarify their view so you understand them better. If you do not like what they say, stay calm to avoid any argument such as saying “You make me do this …” or “I do not like this …” Instead, you say “I understand what you want and appreciate that your care for me. I know you want the best for me ..but.” Then explain your view in a calm manner. An open conversation is NOT ONLY about explaining your view BUT ALSO showing them just how much you appreciate them too. It would diffuse any issue later.”
“You need to speak clearly to your parents about your interest and try your best not to let stress or other emotional get to you. Your parents will support you if they understand your view, but they will not if you argue with them. During the first open discussion, not everyone will be clear, especially if something is still bothering them. You need to let them know that this conversation is NOT FINAL as both sides need more time to think and evaluate the options. An open conversation should be continuously OPEN when both sides learn to listen and NOT get into a decision. It may be uncomfortable in the beginning but it must be clear about each other’s view. If one side keeps silent, the issues may continue to build inside and trigger some anger later.”
“It may take several open discussions to understand different perspective but you need to understand that your parents want the best for you. Since they may follow the tradition that “Parents always right” which may not be correct in this modern time, you still need to understand that whatever they do, it is based on their love and care for you and you must appreciate it.”