Một sinh viên viết cho tôi: “Em nghĩ robots có thể lấy đi việc làm của mọi người ở Mĩ, nhưng điều đó sẽ không xảy ra ở nước em. Chúng em có lao động chi phí thấp cho các cơ xưởng chế tạo, và các công ti nước ngoài vẫn còn đầu tư vào nước em. Nhưng nếu chuyện là vậy thì việc an toàn nhất cần có là gì? ”
Đáp: Robots và tự động hoá có thể xảy ra ở bất kì chỗ nào, bất kì lúc nào. Nếu không bây giờ, thì cũng sớm xảy ra thôi. Khi nó xảy ra, nhiều công nhân lao động sẽ mất việc làm của họ vì họ không thể cạnh tranh được với chi phí tự động hoá thấp hơn nhiều. Tuy nhiên, không chỉ công nhân lao độg sẽ mất việc làm mà cả công nhân văn phòng cũng bị mất việc làm.
Ngày nay robot thông minh với trí tuệ nhân tạo đang tiếp quản nhiều việc làm trong văn phòng. Nhiều việc làm được coi là “an toàn” vài năm trước giờ đang bị thay thế như người tiếp tân, thư kí, người phiên dịch, phóng viên, và người phân tích. Tác động lên nền kinh tế có thể là thảm hoạ. Khi xe tải tự lại được dùng, nó có thể thay thế 6.8 triệu việc làm trên khắp thế giới. Khi xe hơi tự lái là sẵn có, nhiều tài xế taxi sẽ không có việc làm. Khi phần mềm trợ giúp ảo hiểu tiếng con người và có thể dịch nhiều ngôn ngữ, hàng triệu việc làm quản trị văn phòng và việc phiên dịch sẽ mất đi. Điều đó có thể mất thêm vài năm nữa mới xảy ra trong nước bạn, nhưng sớm hay muộn, nó sẽ xảy ra vì tự động hoá là nhanh hơn, tốt hơn và rẻ hơn.
Thay vì hỏi khi nào tự động hoá sẽ xảy ra, bạn nên hỏi bạn phải làm gì để sống còn trong thời đại thay đổi này. Là sinh viên, lời khuyên của tôi là học nhiều hơn về công nghệ để cho bạn có thể kiểm soát và quản lí công nghệ thay vì cho phép nó tác động lên bạn. Bạn cần phát triển tri thức sâu hơn về khoa học và công nghệ bằng việc đọc nhiều hơn, học nhiều hơn để duy trì đi trước mọi thay đổi này. Trong mười năm qua, Khoa học, Công nghệ, Kĩ nghệ và Toán học (STEM) đã là hội tụ then chốt trong giáo dục Mĩ. Từ trường tiểu học tới trung học và đại học, nhiều môn học đang được phát triển trong các khu vực này để chuẩn bị cho học sinh với những thay đổi. Tuy nhiên, nhiều nước đã không chấp nhận cách nhìn này, cho nên hệ thống giáo dục của họ vẫn đi theo truyền thống của việc nhấn mạnh vào viết, đọc, ghi nhớ, khoa học cơ bản và toán học. Khi công nghệ thay đổi, nó sẽ thay đổi nhanh, và khi một nước không được chuẩn bị để giải quyết các vấn đề này, họ có thể bị bỏ lại đằng sau và không có khả năng bắt kịp.
Đây là vấn đề nghiêm trọng vì chẳng mấy chốc mọi nước sẽ cần công nhân có tri thức và kĩ năng để xây dựng sản phẩm và giải quyết vấn đề. Điều đó có nghĩa là mọi học sinh sẽ phải thay đổi cách họ học tập bằng việc học giải quyết vấn đề với logic và lập luận, dùng các phương pháp khoa học và chấp nhận thói quen học cả đời để bắt kịp với mọi thay đổi. Hiện thời, chúng ta đang thấy sự bùng nổ của các công nghệ mới và tri thức mới điều tác động tới nhiều thứ. Điều này sẽ tạo ra nhiều lẫn lộn và mơ hồ và thường làm nảy sinh những tình huống nghiêm trọng có thể phá vỡ toản thể nền kinh tế và xã hội.
Mặc dầu robots đang ngày càng thông minh hơn và có thể tiếp quản nhiều hoạt động nhưng robots được tạo ra bởi con người và những người có giáo dục có kĩ năng cao ít nhất bao giờ cũng đi trước vài bước để kiểm soát chúng. Và tất nhiên, việc làm của họ là an toàn trong thời gian dài. Nếu bạn muốn có việc làm an toàn học STEM BÂY GIỜ đi.
—English version—
The “Safe” jobs
A student wrote to me: “I think robots may take jobs of people in the U.S., but it will not happen in my country. We have low-cost labors for manufacturing factories, and foreign companies are still investing in my country. But if it does what is the safest job to have? ”
Answer: Robots and automation can happen at any places, and anytime. If not now, then soon. When it happens, many labor workers will lose their jobs because they cannot compete with a much lower cost of automation. However, it is not just labor workers will lose jobs but office workers too.
Today smart robots with artificial intelligence software are taking over many jobs in the office. Many jobs were considered “safe” a few years ago are now being replaced such as receptionist, secretary, translator, reporter, and analyst. The impact to the economy could be disastrous. When self-driving trucks are being used, it could displace 6.8 million jobs all over the world. When self-driving cars are available, many taxi drivers will not have a job. When virtual assistants software who understand human voice and can translate many languages, millions of office administration jobs and translating jobs will be gone. It may take few more years to happen in your country, but sooner or later, it will happen because automation is faster, better, and cheaper.
Instead of asking when automation will happen, you should ask what you must do to survive in this changing time. As a student, my advice is to learn more about technology so you can control and manage the technology instead of allowing it to impact you. You need to develop a deeper knowledge of science and technology by reading more, learning more to stay ahead of all these changes. In the past ten years, Science, Technology, Engineering and Math (STEM) have been the key focuses in the U.S. education. From elementary to high schools and colleges, more courses are being developed in these areas to prepare students for the changes. However, many countries have not adopted this view, so their education system is still following the tradition of placing emphasis on writing, reading, memorization, basic science and math. When technology changes, it will change fast, and when a country is not prepared to deal with these issues, they may be left behind and not be able to catch up.
This is a serious issue because soon every country will need workers who have knowledge and skills to build products and solve problems. That means all students will have to change the way they study by learning to solve problems with logic and reason, using the scientific methods and adopt a lifelong learning habit to keep up with all changes. Currently, we are seeing an explosion of new technologies and new knowledge that will impact many things. This will create a lot of confusions and ambiguity and often results in serious situations that may disrupt the entire economy and society.
Although robots are getting smarter and can take over many activities but robots are created by people and educated people with high skills will always be at least a few steps ahead to control them. And of course, their jobs are safe for a long time. If you want a safe job, study STEM NOW.