Một người viết cho tôi: “Thầy viết trên blog của thầy rằng Cuộc cách mạng công nghiệp thứ tư là ở đây nhưng tôi chưa thấy cái gì cả? Nó sắp sớm tới hay đã ở đây rồi? Xin thầy giải thích.”
Đáp: Cuộc cách mạng công nghiệp thứ tư là Ở ĐÂY và BÂY GIỜ. Lí do chúng ta gọi nó là thứ tư vì có ba cuộc cách mạng chính đã xảy ra trước nó. Cuộc cách mạng thứ nhất dựa trên phát minh ra công nghệ động cơ hơi nước nơi máy có thể được dùng trong nhiều ngành công nghiệp để tăng năng suất. Cuộc cách mạng thứ hai dựa trên phát minh ra điện tạo khả năng phát triển công nghiệp chế tạo lớn như ô tô, dầu, khí ga v.v. Cuộc cách mạng thứ ba dựa trên phát minh ra các cấu phần điện tử và máy tính tạo khả năng phát triển công nghiệp phần cứng và phần mềm, công nghiệp liên lạc di động, và Internet.
Tuy nhiên, cuộc cách mạng thứ tư KHÔNG dựa trên những phát minh mới như ba cuộc cách mạng đầu mà tích hợp nhiều phát minh trước đây vào trong phát kiến mới (như, Robotics, trí khôn nhân tạo, công nghệ na nô và công nghệ sinh học v.v.) Điều quan trọng cần phân biệt sự khác biệt ở đây. “Phát minh” là tạo ra cái gì đó mới nhưng “Phát kiến” là tạo ra giá trị cho phát minh đã có. Chẳng hạn, bộ vi xử lí là phát minh nhưng nó chỉ là một cấu phần điện tử trên bảng mạch. Nhưng việc áp dụng bộ vi xử lí hay “phát kiến của phát minh này” đã tạo ra hàng nghìn sản phẩm, từ máy tính tới điện thoại di động và nhiều sản phẩm khác mà chúng ta đang dùng ngày nay.
Bằng kết nối những phát kiến này có dây hay không dây qua Internet những phát kiến này có thể phá vỡ các doanh nghiệp và nền công nghiệp hiện thời bằng việc tối ưu hoá năng suất và lợi nhuận cho những người có thể tận dụng ưu thế của chúng. Nói cách khác, cuộc cách mạng lần thứ tư là về “ÁP DỤNG” các công nghệ để tạo ra nhiều “PHÁT KIẾN” vì ích lợi cho vài nước, vài công ti, hay cho những người biết cách tận dụng ưu thế của cơ hội này.
Ngày nay mọi nước đều bị tác động bởi cuộc cách mạng này. Lí do mọi người không thấy nó là vì họ đã dùng chúng một cách vô ý thức. Chẳng hạn, khi bạn gửi cho tôi một email, bạn đã dùng công nghệ rồi, phải không? Bạn đã bao giờ hỏi cái gì xảy ra khi nhiều người dùng email không? Cái gì xảy ra cho bưu điện? Cái gì xảy ra cho những người đưa thư? Ngày nay mọi người dùng điện thoại di động, điện thoại có dây sẽ sớm mất đi. Bạn có hỏi cái gì xảy ra cho những người làm việc trong ngành công nghiệp điện thoại có dây không? Ngày nay mọi người đọc báo trực tuyến, xem tin tức trên youtube và chia sẻ thông tin trên Facebook. Điều gì sẽ xảy ra cho báo giấy hay nghành công nghiệp tạp chí? Về căn bản, những phát kiến mới phá vỡ các ngành công nghiệp, các doanh nghiệp, và cuộc sống của những người làm việc ở đó. Khi bạn dùng máy tính, điện thoại di động, xem tin tức trên YouTube hay chia sẻ thông tin trên Facebook, bạn là “NGƯỜI TIÊU THỤ” những phát kiến này. Bạn đã bao giờ hỏi ai sẽ được lợi từ những phát kiến này không? Tôi chắc bạn quen thuộc với Microsoft, Apple, Facebook hay những người có tên Bill Gates, Steve Jobs, và Mark Zuckerberg v.v.
Không lâu trước đây, mọi người chụp ảnh bằng máy chụp phim nhưng ngày nay họ chụp ảnh bằng máy ảnh số thức hay điện thoại di động của họ. Điều gì xảy ra cho những người làm việc trong công nghiệp phim ảnh? Bạn có thấy bất kì bộ phim quay bằng máy quay phim nào bán hạ giá về sau không? Họ mất rồi. Ngày nay 35% số người trên thế giới đang mua các thứ trực tuyến nhưng số này sẽ sớm lên tới 60% và nhiều hơn. Đến lúc đó, nhiều cửa hàng vật lí sẽ biến mất. Khi mọi người thường mua các thứ trực tuyến, họ thậm chí không nghĩ về các cửa hàng vật lí thêm nữa. Điều gì sẽ xảy ra cho những người kiếm sống hay làm việc trong các cửa hàng vật lí này? Khi bạn dùng những sản phẩm và dịch vụ này, bạn là “KHÁCH HÀNG” của những phát kiến này nhưng bạn có bao giờ hỏi ai sẽ được lợi từ những phát kiến này không? Tôi chắc bạn đã nghe nói tới Amazon, Alibaba, và Tencent v.v.
Ngày nay bạn có lẽ đã nghe nói về xe hơi và xe tải tự lái, những xe hơi và xe tải này được kiểm thử bây giờ và sẽ sớm bán ra. Người ta dự báo đến 2030, phần lớn các xe hơi và xe tải sẽ là xe tự lái thì điều gì sẽ xảy ra cho tài xế taxi và tài xế xe tải? Ba mươi năm trước, nhiều công ti chế tạo đã “khoán ngoài” công việc của họ cho các nước có chi phí lao động thấp như Trung Quốc, Ấn Độ, Malaysia để giữ cho chi phí của họ hạ xuống và lợi nhuận tăng lên. Ngày nay với phát kiến như robit thông minh và máy in 3D, nhiều công ti “khoán trong” công việc của họ trở lại chính quốc vì chi phí máy là thấp hơn chi phí cho con người nhiều. Điều đó đẩy hàng triệu công nhân ở Trung Quốc, và Ấn Độ vào danh sách thất nghiệp. Người ta dự báo rằng đến 2030, phần lớn các cơ xưởng sẽ dùng robots và hệ thống tự động hoá thông minh. Vậy thì cái gì sẽ xảy ra?
Trong “thế giới được dẫn lái bởi công nghệ” này, thông tin là sẵn có gần như ở mọi nơi và gần như mọi lúc, máy tính có ở mọi nơi, liên lạc là tức khắc và năng lực lưu giữ là vô hạn. Nhưng tất cả các công nghệ mạnh mẽ này “CHỈ LÀM LỢI” cho những người biết cách dùng chúng một cách hiệu quả. Đó là lí do tại sao tôi tin mọi người đều cần có tri thức và kĩ năng cơ bản để dùng các công nghệ này một cách hiệu quả, và mọi hệ thống giáo dục đều phải tái định hướng lại để hội tụ nhiều hơn vào các khu vực khoa học và công nghệ để tạo ra những người tốt nghiệp có kĩ năng kĩ thuật.
Trong cuộc cách mạng công nghiệp này, kĩ năng công nghệ được cần cũng như các kĩ năng truyền thống của quá khứ (Đọc, viết và số học). Để chuẩn bị cho học sinh về cơ hội này, chúng ta cần có các chương trình đào tạo hội tụ vào công nghệ tại mọi mức, từ tiểu học tới trung học và đại học và đào tạo lại các thầy cô trong những công nghệ này để cho học sinh của chúng ta được trưởng thành thuận lợi cùng với những công cụ này của thế giới được công nghệ dẫn lái. Tôi tin chương trình đào tạo mới này khi được thực hiện đúng bởi các thầy cô có phẩm chất, kể cả dạy việc dùng những công nghệ này và tổ hợp với việc đào tạo đúng về luân lí, đạo đức, và trách nhiệm, có thể chuẩn bị cho thế hệ tiếp của chúng ta đáp ứng cho thách thức của cuộc cách mạng thứ tư.
—English version—
The Fourth Industrial Revolution is here
A person wrote to me: “You wrote on your blog that the Fourth Industrial Revolution is here but I do not see anything yet? Is it coming soon or already here? Please explain.”
Answer: The fourth Industrial Revolution is HERE and NOW. The reason we called it the fourth because there are three major revolutions happened before it. The first revolution is based on the invention of steam engine technology where the machines can be used in many industries to increase productivity. The second revolution is based on the discovery of electricity that enables the development of large manufacturing industries such as the automobile, oil, gas etc. The third revolution is based on the inventions of electronic components and the computer that enable the development of the hardware and software industries, the mobile communications industry, and the Internet.
However, the fourth revolution is NOT based on new inventions like the first three but the integration of many previous inventions into new innovations (i.e., Robotics, artificial intelligence, nanotechnology, and biotechnology etc.) It is important to distinguish the difference here. “Invention” is to create something new but “Innovation” is to create values for an existing invention. For example, the microprocessor is an invention but it is just an electronic component on the circuit board. But the application of microprocessor or the “innovation of this invention” has created thousands of products, from the computer to mobile phone and many other products that we are using today.
By connects these innovations wire or wireless via the Internet these new innovations can disrupt current businesses and industries by optimizing productivity and profits for people who can take advantage of them. In other words, the fourth revolution is about the ” APPLICATION” technologies to create more “INNOVATIONS” for the benefit of a few countries, companies, or people who know how to take advantage of this opportunity.
Today every country is being impacted by this revolution. The reason people do not see it because they already use them unconsciously. For example, when you send me an email, you are already using technology, aren’t you? Have you ever asked what happens when more people are using email? What happens to the post office? What happens to people who deliver mail? Today people are using a mobile phone, soon the wired phone will be gone. Have you asked what happens to the people who work on the wired phone industry? Today people are reading online newspapers, watch the news on youtube and share information on Facebook. What will happen to the papered newspapers or magazine industry? Basically, new innovations disrupt industries, businesses, and the lives of people who work there. When you use a computer, a mobile phone, watching the news on YouTube or sharing information on Facebook, you are the “CONSUMERS” of these innovations. Have you ever asked who will benefit from these innovations? I am sure you are familiar with Microsoft, Apple, Facebook or persons named Bill Gates, Steve Jobs, and Mark Zuckerberg etc.
Not long ago, people took pictures with a film camera but today they are taking pictures with a digital camera or their mobile phone. What happens to people who work in the film industry? Have you seen any camera film on sale lately? They are gone. Today 35% of people in the world are buying things online but soon the number will increase to 60% and more. By that time, many physical stores will disappear. When people are used to purchasing things online, they do not even think about physical stores anymore. What will happen to people who make a living or work in these physical stores? When you are using these products and services, you are the “CUSTOMERS” of these innovations but have you ever asked who will benefit from these innovations? I am sure you hear of Amazon, Alibaba, and Tencent etc.
Today you probably hear about self-driving cars and trucks, these cars and trucks are being tested now and will be on sale soon. It is predicted by 2030, most cars and trucks will be self-driven then what will happen to taxi drivers and truck drivers? Thirty years ago, many manufacturing companies “outsourced” their works to low-labor-cost countries like China, India, Malaysia to keep their cost down and their profits up. Today with innovations like smart robots and 3D printers, many companies “Insourced” their works back home since machine costs are much lower than human costs. It put millions of workers in China, and India into the unemployed list. It is predicted that by 2030, most factories will be using robots and artificial intelligence automation systems. What will happen then?
In this “Technology-driven world”, information is available almost anywhere at almost any time, the computer is everywhere, communication is instantaneous, and storage capacities are infinite. But all of these powerful technologies ONLY BENEFIT those who know how to use them effectively. That is why I believe everybody needs to have the basic knowledge and skills to use these technologies effectively, and every education systems must re-oriented to focus more on science and technology areas to produce technical-skilled graduates.
In this fourth industrial revolution, technology skills are needed just like the traditional skills of the past (Reading, writing, and arithmetic). To prepare students for this opportunity, we need to have a technology-focused curriculum at all levels, from elementary to high school and college and retrained our teachers in these technologies so our students will grow up comfortable with these tools of the technology-driven world. I believe this new curriculum when implemented properly by qualified teachers, includes both teaching the use of these tools and combine with the proper training in ethics, morale, and responsibilities can prepare our next generation for the challenge of the fourth revolution.