Một số học sinh liên kết thành công với tiền bạc và danh tiếng. Tất cả họ đều muốn là Bill Gates, Mark Zuckerberg hay Jeff Bezos vì tiền và danh tiếng. Sự kiện là thành công và danh tiếng KHÔNG phải về có nhiều tiền mà về LÀM GÌ với tiền.
Chẳng hạn, Andrew Carnegie có lẽ là người giầu nhất và nổi tiếng nhất trên trái đất ngay cả theo tiêu chuẩn của ngày nay. Giầu có của ông ấy là quãng $380 triệu đô la năm 1901, tương đương với $309 tỉ đô la ngày nay. Nếu bạn cộng giầu có của ba người giầu nhất trên trái đất ngày nay – Jeff Bezos, Bill Gates, và Warren Buffett với nhau, giầu có của họ được tổ hợp lại mới là quãng $290 tỉ đô la còn kém hơn điều Andrew Carnegie đã có.
Andrew Carnegie xuất thân từ một gia đình rất nghèo. Bố mẹ ông ấy đã di cư sang Mĩ từ Scotland và mở một cửa hàng quần áo và đồ dệt nhỏ ở Pittsburgh. Kinh doanh không tốt cho nên lên 13 tuổi, ông ấy phải làm việc trong xưởng bông nhưng ông ấy nhanh chóng học cách vận hành máy móc cơ xưởng ở đó. Dùng kĩ năng đó, ông ấy đã xin việc làm sửa động cơ cho một công ti đường sắt, ở đó ông ấy cũng đã học việc dùng thép trong đường ray tầu hoả. Ông ấy dùng tri thức của mình để mở một công ti thép nhỏ và có được hợp đồng với chính phủ Mĩ để xây dựng cầu sắt và đường ray tầu hoả. Khi công ti ông ấy mở rộng lớn hơn, sự giầu có của ông ấy tăng trưởng lớn, rồi đến tuổi 33, ông ấy trở nên rất giầu có. Không giống như các triệu phú khác vào thời đó, ông ấy sống giản dị trong một căn nhà tương đối nhỏ. Ông ấy đã viết trong một bức thư mà về sau thành nổi tiếng: “Con người phải có thần tượng nhưng của cải chất đống là một trong những thứ sùng bái thần tượng tệ hại nhất. Không thần tượng nào hạ thấp giá trị hơn việc tôn thờ tiền. Bất kì cái gì tôi kiếm được tôi phải cẩn thận chọn cái mà cuộc sống sẽ được tôn cao nhất trong đặc tính của nó. Tôi sẽ từ bỏ kinh doanh vào độ tuổi 35 và dành lúc xế chiều của mình vào việc học nhiều chỉ dẫn hơn và vào việc đọc một cách có hệ thống.”
Nếu bạn đọc về cuộc đời của ông ấy, bạn sẽ để ý rằng thành công của ông ấy phần lớn là do tình yêu đọc và học của ông ấy, điều giúp ông ấy thăm dò những khả năng mới và nghề nghiệp mới. Andrew Carnegie không bao giờ hoàn thành việc học ở trường vì gia đình ông ấy nghèo nhưng ông ấy học vận hành máy bông rồi dùng kĩ năng của mình để có việc làm khác ở công ti đường sắt. Ông ấy học việc dùng thép trong đường ray tầu hoả và dùng tri thức của ông ấy để mở nhà máy thép nhỏ. Ông ấy học qui trình cải tiến chất lượng thép trong xây cầu và đường sắt bằng việc đọc từ sách hoá học và kĩ nghệ. Chính chất lượng thép của ông ấy làm cho ông ấy có được các hợp đồg với chính phủ Mĩ. Ngay cả khi ông ấy giầu, ông ấy nổi tiếng về việc đọc và sống giản dị. Một sự kiện mà vài cuốn sách thậm chí đã nhắc tới là việc chăm nom của ông ấy với bố mẹ ông ấy. Cho dù ông ấy rất giầu, ông ấy vẫn sống cùng bố mẹ, ông ấy chăm sóc mẹ ông ấy cho tới khi bà ấy chết. Ông ấy xây dựng gia đình sau khi bố mẹ ông ấy qua đời.
Từ 1901 cho tới cái chết của ông ấy năm 1919, Carnegie đã phân phát phần lớn của cải của ông ấy với giá trị quãng $300 tỉ đô la ngày nay cho giáo dục như xây nhiều trường hơn, in và phân phối nhiều sách hơn cho người nghèo, xây nhiều thư viện và bảo tàng hơn để giáo dục mọi người và xây dựng các đại học (Một trong chúng là trường Carnegie Mellon.) Ông ấy tin rằng cách tiêu tiền tốt nhất, điều ông ấy gọi là “giầu có thái quá” là để nó vào sự nghiệp giáo dục lâu dài. Ông ấy ra lệnh cho gia đình ông ấy khắc trên bia mộ của mình một câu đơn giản: “Người chết đi mà vẫn giầu, là chết nhục.”
Quãng 50 năm sau, một nhà tỉ phú thành công và trẻ trung bắt gặp nấm mồ của ông ấy và choáng bởi câu nói đó. Anh ta về nhà và ra lệnh mọi của cải của mình phải được phân phát cho sự nghiệp lâu dài khác về giáo dục, và chăm sóc sức khoẻ: Tên anh ấy là Bill Gates.
—English version—
Success, money, and fame
Some students associate success with money and fame. They all want to be Bill Gates, Mark Zuckerberg or Jeff Bezos for the money and the fame. The fact is success and fame are NOT about having a lot of money but about WHAT TO DO with money.
For example, Andrew Carnegie is probably the richest and famous people on earth even by today’s standard. His wealth was about $380 million 1901, which is equivalent to $309 billion today. If you add the wealth of the three richest people on earth today – Jeff Bezos, Bill Gates, and Warren Buffett together, their combined wealth is about $290 Billion which is less than what Andrew Carnegie had.
Andrew Carnegie came from a very poor family. His parents immigrated to the U.S. from Scotland and opened a small clothing and weaving shop in Pittsburgh. The business did not do well so at 13 years old, he had to work in a cotton mill but he quickly learned how to operate the factory machine there. Using that skill, he applied for a job in fixing engines for a railroad company where he also learned about the use of steel in the railroad track. He used his knowledge to open a small steel company and got a contract with the U.S. government to build iron bridges and railroad track.As his company expanded larger, his wealth grew significantly, then by the age of 33, he became very wealthy. Unlike other millionaires at that time, he lives modestly in a relatively small house. He wrote in a letter that later was famous: “Man must have an idol but the amassing of wealth is one of the worst species of idolatry. No idol more debasing than the worship of money. Whatever I engage in I must be careful to choose that life which will be the most elevating in its character. I will resign business at 35 and spend my afternoons in learning more instructions and in reading systematically.”
If you read about his life, you will notice that his success is mostly due to his love of reading and learning that help him to explore new possibilities and new careers. Andrew Carnegie never finishes school as his family is poor but he learns to operate cotton machines then uses his skills to get another job at the railroad company. He learns the use of steel in the railroad tracks and uses his knowledge to open a small steel mill. He learns the process of improving the quality of steel in the building of bridges and railroads by reading from chemistry and engineering books. It is the quality of his steel company that get him the contracts with the U.S. government. Even when he is rich, he is known for his reading and living modestly. One fact that few books even mentioned was his care for his parents. Even he was very rich, he still living with his parents, he cared for his mother until she died. He married late after his parents passed away.
From 1901 until his death in 1919, Carnegie distributed most of his wealth about $300 Billion in Today’s value to education such as building more schools, printing and distributing more books to poor people, building more libraries and museums to educate people and building universities (One of them is Carnegie Mellon.) He believed that the best way to spend what he called “excess wealth” was to put it to long-lasting causes for education. He ordered his family to put on his tombstone a simple sentence: “The man who dies rich, dies disgraced.”
About 50 years later, a young and successful billionaire came across his grave and was shocked by that sentence. He went home and ordered all of his wealth to be distributed to another long-lasting cause for education, and healthcare: His name is Bill Gates.